Przygotowanie mieszkania (pokoju, piwnicy) do ochrony przed skażeniami i zakażeniami

   Biorąc pod uwagę możliwość ogłoszenia alarmu o skażeniach lub uprzedzenia o zagrożeniu skażeniami i zakażeniami, każda rodzina powinna mieć tak przygotowaną piwnicę, pokój lub mieszkanie, aby te pomieszczenia mogły chronić organizm ludzki przed działaniem opadu substancji promieniotwórczych, środków trujących i niebezpiecznych dla zdrowia środków biologicznych.
   Przystosowując do tego celu mieszkanie (piwnicę, pokój), należy mieć na uwadze to, że jego podstawową cechą powinna być hermetyczność (szczelność) i możliwość zapewnienia najprostszej wentylacji. W tym celu trzeba:

• uszczelnić okna odpowiednią taśmą lub watą, a nawet okleić paskiem papieru (taśmą samoprzylepną); uszczelnić wszystkie drzwi i futryny, drzwi zewnętrzne obić kocem i w odległości 1-1,5 m zawiesić zasłonę z koca (kołdry), która ma pełnić funkcję śluzy;
• uszczelnić dokładnie wszystkie szpary, otwory kominowe, miejsca, w których przechodzą przewody wodociągowe, centralnego ogrzewania, kanalizacji itp.;
• szczelnie zakleić papierem kratki wentylacyjne (ale tak, by w razie potrzeby zapewnić wentylację pomieszczenia). Samoczynną dobrą wentylację mogą zapewnić otwory nawiewny i wywiewny; otwór wywiewny powinien znajdować się 1,5-2 m nad otworem nawiewnym. W przewodzie nawiewnym można umieścić prosty filtr przeciwpyłowy - ramkę z rozpiętą wielowarstwową gazą, a poniżej specjalną kieszeń na zbieranie cząstek pyłu opadającego z filtra (gazy);
• ulepszyć elementy ochronne ukrycia, jeżeli znajduje się ono na parterze lub w piwnicy. Można osypać ziemią zewnętrzne ściany budynku oraz zabudować lub osłonić workami z piaskiem otwory okienne, nie używane otwory drzwiowe itp.
  W mieszkaniu, które ma być schronieniem, należy przygotować:
• odpowiedni zapas wody pitnej, żywności, przedmioty pierwszej potrzeby, plastykowe worki na odpadki,
• lekarstwa dla chorych, apteczkę domową, środki dezynfekcyjne, zapasowe oświetlenie, bateryjny odbiornik radiowy itp.,
• sprzęt gaśniczy (np. gaśnicę, koc, wiadro, piasek, łopatę),
• niezbędne przedmioty osobistego użytku.

   Należy również przygotować oświetlenie zastępcze. Zalecane jest oświetlenie elektryczne (bateryjne, akumulatorowe). Lampy naftowe i świece zużywają dużo tlenu oraz zanieczyszczają powietrze dwutlenkiem węgla, dlatego ich używanie jest niewskazane. Również nie wszystkie rodzaje gaśnic nadają się do użycia w ukryciach, np. halonowa (wdychanie halonu uwalnianego podczas gaszenia jest szkodliwe dla zdrowia) i śniegowa (podczas gaszenia powstaje dużo dwutlenku węgla). Z tego względu do gaszenia należy używać wody, koców gaśniczych, piasku i gaśnic pianowych lub wodnych.


Przygotowanie budynków gospodarczych do ochrony przed skażeniami i zakażeniami

   Aby przygotować budynki gospodarcze do ochrony przed skażeniami i zakażeniami, należy zwiększyć wytrzymałość i ulepszyć funkcje ochronne stodół, spichlerzy, komórek, gdzie przechowywane są plony oraz obór i chlewni z bydłem i trzodą. W tym celu trzeba przede wszystkim je uszczelnić i uniemożliwić przedostawanie się środków skażenia i zakażenia do środka.
   Zgodnie z zaleceniami obrony cywilnej, w okresie zagrożenia w budynkach gospodarczych należy w miarę potrzeb:

• uszczelnić sufit warstwą z gliny, cementu lub wapna (2 wiadra wapna gaszonego, wiadro wody, 2 kg soli kuchennej) oraz zasypać piaskiem lub żwirem, część okien zamurować cegłami lub założyć okiennice bądź zasłonić mocnym przeźroczystym plastykiem;
• gliną i pakułami pozatykać szpary w konstrukcjach drewnianych;
• uszczelnić futryny i drzwi, od strony wewnętrznej zawiesić zasłonę z materiału, aby szczelnie przylegała do ościeżnicy;
• zasłonić przewody (otwory) wentylacyjne workami z trocinami, sianem itp.;
• z zewnątrz obsypać ziemią ściany drewniane do wysokości okien albo w odległości 50-60 cm od ściany postawić ściankę z desek lub plecionkę z wikliny i przestrzeń między nimi zasypać ziemią.

   Nawet pomieszczenia niehermetyczne można tak przygotować, by przez kilka godzin uniemożliwiały przedostawanie się do wnętrza niektórych środków trujących. W tym celu zamknięte okna i drzwi należy zasłonić od wewnątrz brezentem, tkaniną workową lub inną tkaniną zamoczoną w wodnym roztworze sody.
   Aby zapewnić bezpieczeństwo zwierzętom, należy:

• przygotować wystarczający na 14 dni zapas wody i paszy (zabezpieczonej przed skażeniem);
• wietrzyć uszczelnione obory (chlewnie): w lecie przy temperaturze do 20^oC nie później niż po 34 godzinach, w zimie przy temperaturze od -20^oC do ­25^oC po 34-90 godzinach (dokładne informacje poda służba weterynaryjna);
• zapewnić budynkom gospodarczym ochronę przed pożarem (pas przeciwpożarowy, sprzęt ppoż. itp.).

Sposoby zabezpieczenia żywności

   Izolację żywności od środowiska zewnętrznego gwarantuje zastosowanie właściwych opakowań. Do opakowań ochronnych należą:

• pyłoszczelne z materiałów twardych, takie jak: puszki metalowe hermetyczne (można je dokładnie i szybko zmyć lub odkazić), opakowania szklane (nie przepuszczające pary wodnej i gazu słoje oraz butelki, które można sterylizować), opakowania drewniane (sklejki, płyty pilśniowe; skrzynki wyłożone pergaminem lub kilkoma warstwami papieru pakowego, beczki drewniane), hermetyczne beczki metalowe i z tworzyw sztucznych, zabezpieczające w należyty sposób żywność przed działaniem środków promieniotwórczych, chemicznych i biologicznych;
• pyłoszczelne z tworzyw miękkich, czyli hermetyczne opakowania (worki, woreczki, torby itp.) z folii powlekanych, metalowych, tworzyw plastycznych i innych;
• pyłoszczelne papierowe, wielowarstwowe z wkładką parafinową lub z tworzyw sztucznych.

   Jeśli te opakowania są umieszczone w pojemnikach zbiorczych, w zasadzie spełniają swoje zadanie. W warunkach domowych bardzo dobrym miejscem przechowywania produktów jest lodówka (jej hermetyczność można zwiększyć za pomocą dodatkowych zasłon z folii lub ceraty na każdej półce), można też do tego celu przystosować szafkę, kredens lub szczelną piwnicę.
   Wyjątkowo trwałego i hermetycznego opakowania wymagają takie produkty, jak sól, cukier, kasza, mąka, przetwory owocowe i wszystkie produkty płynne, miękkie, gdyż jeśli zostaną skażone, nie można ich odkazić.


Sposoby zabezpieczenia wody

   W sytuacji zagrożenia sieć wodociągową zabezpiecza się, przerywając pobór wody na okres niebezpiecznego skażenia w miejscu jej czerpania. Gdy skażenie zostanie usunięte, wodę znów można pobierać. W związku z tym należy:

• przygotować indywidualne zapasy wody nie skażonej;
• zabezpieczyć indywidualne studnie kopane (szybowe) oraz ujęcia domowych studni wierconych (głębinowych, artezyjskich).

   Wodę do celów konsumpcyjnych należy przechowywać w szczelnie zamkniętych szklanych, metalowych lub plastykowych pojemnikach, np. w butelkach, słojach, bańkach.


Zabezpieczenie studni

   Aby zabezpieczyć studnie kopane (z kołowrotem), należy:

• wykonać obudowę w postaci budki obitej papą lub blachą;
• uszczelnić wierzchnią część cembrowiny;
• wykonać w promieniu 1,5-2 m wokół studni utwardzoną powierzchnię z cegieł, cementu lub asfaltu z niewielkim spadkiem na zewnątrz. Zamiast cementu można ułożyć warstwę gliny grubości 50 cm, a na niej warstwę żwiru i piasku grubości 10-15 cm.

   W studni kopanej (z ręczną pompą) należy dodatkowo uszczelnić właz i przejście rury przez pokrywę studni sznurem smołowanym lub lepikiem, a pompę osłonić kapturem z materiału izolującego. Najprostszym sposobem zabezpieczenia studni abisynki jest okrycie całej pompy workiem uszytym z materiału wodoszczelnego (ceraty, brezentu, plastyku). Kilkumetrowa warstwa ziemi ochroni płytkie wody podziemne przed skażeniem.


Sposoby zabezpieczania płodów rolnych i pasz

   Na uprawach polowych w zasadzie dokonuje się samoczynne odkażanie. Skutki skażeń mają łagodzić odpowiednie działania agrotechniczne. Uprawy warzywne należy ochronić tunelami i przykryciami foliowymi. Najważniejszym zadaniem jest ochrona zebranych płodów rolnych i pasz przed skażeniami.
   Ziarno i pasze treściwe należy przechowywać w zamkniętych i uszczelnionych pomieszczeniach. Na okres opadania pyłu promieniotwórczego zamyka się wentylację. Zboża i siano w stogach i stertach powinny być przykryte np. słomą nie przeznaczoną na paszę, wikliną, brezentem, folią. Wokół stogów wykopuje się rowki odpływowe.
   Rośliny okopowe oraz niektóre warzywa przechowuje się w kopcach przykrytych warstwą słomy i suchej ziemi (podobnie jak w okresie zimowym). Najlepiej jednak przechowywać je w piwnicach. Kiszonka znajdująca się w silosach zamkniętych nie wymaga dodatkowego zabezpieczenia. Silosy odkryte należy uszczelnić. Dobrze chronią także doły wyłożone folią i szczelnie przykryte.