Wstrząs (szok) to ostra niewydolność krążenia prowadząca do powstania dysproporcji między zapotrzebowaniem a zaopatrzeniem w tlen poszczególnych narządów. Przebieg wstrząsu najlepiej można objaśnić na przykładzie najczęściej występującego wstrząsu krwotocznego. Duża utrata krwi prowadzi do spadku ciśnienia krwi, co powoduje niedostateczne zaopatrzenie tkanek w tlen. Ból dodatkowo nasila objawy wstrząsu. Organizm samoistnie chce wyrównać straty. Bodźce nerwowe i hormonalne powodują zwężenie naczyń obwodowych. Dochodzi do niedokrwienia skóry, trzewi i mięśni oraz nerek. To wszystko powoduje małą kurczliwość mięśnia sercowego i mózgu.


Objawy:

• bladość i chłód skóry, bladosine wargi,
• zblednięcie łożysk paznokci (po uciśnięciu powoli różowieją),
• niepokój, drżenie, dreszcze, lękliwość, zimny lepki pot na czole.

Te objawy świadczą o alarmowych reakcjach organizmu. W miarę przedłużania się wstrząsu twarz poszkodowanego staje się żółtoszara, pojawia się apatia, wzrasta tętno, które potem staje się słabo wyczuwalne. Oddech jest szybki, płytki i nierównomierny. Tylko szybka interwencja może zapobiec pogłębianiu się wstrząsu i przejściu w fazę nieodwracalną, która ma wpływ na dalsze leczenie w szpitalu.

Ratownictwo:

W ramach pierwszej pomocy należy wykonać następujące czynności:

• Położyć poszkodowanego, unosząc nogi na wysokość ok. 30-40 cm powyżej głowy.

  

• Sprawdzać, czy poszkodowany prawidłowo oddycha.
• Tamować krwawienie.
• Chronić rannego przed dalszą utratą ciepła, dobrze okryć kocem przeciwwstrząsowym.
• Uspokoić chorego, upewnić, że jest pod dobrą opieką.
• Ciągle i regularnie kontrolować funkcje życiowe (tętno, oddech).
• Nie podawać jedzenia i alkoholu.
• Podać niewielką ilość picia.
• Mierzyć ciśnienie krwi (jeśli jest to możliwe).

Nie wolno:

• przewozić poszkodowanego przypadkowym transportem.