![]() Dla gospodarności kraju podstawowe znaczenie ma budżet państwa, który jest jego rocznym planem dochodów i wydatków. Dochody gromadzi się z części PKB w formie płaconych podatków i różnych opłat. Podatek, czyli przymusowe świadczenie pieniężne, jest wpłacany przez przedsiębiorców, ludność i właścicieli na cele publiczne. Przedsiębiorcy płacą m.in. podatek od towarów i usług (w skrócie PTU lub VAT) od każdej transakcji kupna-sprzedaży oraz podatek dochodowy od osiągniętych zysków. Ludność płaci m.in. podatek dochodowy od otrzymywanych wynagrodzeń, emerytur, rent i innych dochodów. Właściciele płacą m.in. podatek od nieruchomości, od posiadanych gruntów i budynków.
Zgromadzony dochód państwo przeznacza na wydatki dotyczące:
Budżet finansuje więc spożycie zbiorowe (wydatki ujęte w p. 2 i 3). Budżety opracowują także samorządy terytorialne, są to budżety gmin, miast, powiatów i województw. Ich dochodami jest część podatku dochodowego oraz podatki i opłaty terenowe, np.: podatek od psa, opłata targowa. Wydatki natomiast związane są z utrzymaniem samorządu i realizacją zadań na danym terenie.
|