Powstanie listopadowe

Powstanie listopadowe

Fragment pochodzi z zeszytu ćwiczeń z historii dla szkół średnich
Ćwiczenia z historii dla szkół średnich, cz. 3:
Od epoki napoleońskiej do utworzenia cesarstwa w Niemczech (1795-1871)
 

 
Data: ..........................................................

11. Powstanie listopadowe

Podręcznik: ................................................

1. Przyczyny wybuchu powstania:

a) łamanie Konstytucji przez cara Mikołaja I,

b) groźba interwencji w Belgii,

c) przygotowania do wystąpienia zbrojnego.

2. Noc Listopadowa (29/30 listopada 1830 r.).

3. Władze powstania:

a) sejm,

b) Rząd Narodowy,

c) dyktatura generała Józefa Chłopickiego,

d) Wódz Naczelny.

4. Detronizacja Mikołaja I (25 stycznia 1831 r.).

Notatki: ...............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

Ćwiczenia:

1. Przeczytaj odezwę dyktatora Józefa Chłopickiego z 6 grudnia 1830 r., odpowiedz na pytania i wykonaj polecenia.

   Rodacy! Nadzwyczajne wypadki w stolicy Królestwa, świeżo wydarzone, nadzwyczajnych wymagały środków. Naglącym kraju potrzebom nie mogła Rada Administracyjna, pomimo przybrania nowych członków, zaradzić. [...] Brakowało jedności i zgody. Nie było nikogo, co by wodze państwa w silnej trzymając dłoni, nadał życie i ruch dogorywającemu już rządowi, nikogo, od którego by, jako pierwszego początku, wypływać mogły wszystkie - tyle ran zagoić, tylu nieszczęściom zapobiec i tylu dobra powszechnego wymaganiom godnie odpowiedzieć powinne postanowienia. Ciągle prace i całe obywatelstwo członków rządu bezsilnym się tu stawało, tak dzielnymi były przeszkody, z rozprzężenia władz i z niedostatku jednego punktu zjednoczenia wszystkich pomysłów wynikające.
   Do tych [nie]dogodności przyłączyły się jeszcze wewnętrzne niesnaski. Utworzono kluby. Każdy nowe postanawiał, nie już prośby, ale rozkazy, a w tym odmęcie różnych namiętności powodowanych usiłowań, o wszystkim myślano, wyjąwszy o położeniu kresu złemu, co krajowi upadkiem groziło. [...]
   Przeważnie te widoki i one jedynie nakazały mi użyć na ocalenie ojczyzny władzy, którą mi rząd, jako naczelnemu dowódcy wojsk, poruczył, a głos sumienia, który we wszystkich życia mego kolejach wyłączną był postępowania mego przewodnią wskazywał mi tymczasowo połączenie w mojej osobie władzy najwyższej za jedyny do ocalenia tego środek. Ogłosiłem się, aż do dalszej uchwały zwołanego już sejmu, dyktatorem. Przyrzekłem władzy tej na dobro tylko narodu używać. [...]

A. Jaki to rodzaj źródła historycznego?

B. Wyjaśnij pojęcie dyktatura".

C. W jaki sposób generał Chłopicki uzasadniał konieczność ustanowienia władzy dyktatorskiej?

D. Korzystając z wiedzy pozaźródłowej oceń, na ile generał Chłopicki władzę dyktatorską wykorzystał na dobro narodu"?

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2. Przeczytaj tekst uchwały sejmu o detronizacji Mikołaja I z 25 stycznia 1831 r. i odpowiedz na pytania.

Najświętsze, najuroczystsze umowy tyle tylko są nienaruszonymi, ile wiernie dotrzymanymi ze stron obydwóch. Długie cierpienia Nasze znane Światu całemu, przysięgą zaręczone przez dwóch Panujących, a pogwałcone tylekroć swobody, nawzajem i Naród Polski od wierności dziś Panującemu uwalniają. Wyrzeczone na koniec przez samego Cesarza Mikołaja słowa, że pierwszy ze strony naszej wystrzał stanie się na zawsze zatracenia Polski hasłem, odejmując nam wszelką sprostowania krzywd naszych nadzieję, nie zostawią jak rozpacz szlachetną.
   Naród zatem polski na Sejm zebrany oświadcza: iż jest niepodległym Ludem i że ma prawo temu Koronę Polską oddać, którego godnym jej uzna; po którym z pewnością będzie się mógł spodziewać, iż mu zaprzysiężonej wiary i zaprzysiężonych swobód święcie i bez uszczerbku dochowa. [Następują podpisy, których jest 116.]

A. Jaki to rodzaj źródła historycznego?

B. Co oznacza pojęcie diariusz"?

C. W jaki sposób uzasadniano zerwanie związku Królestwa z Rosją?

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

3. Scharakteryzuj wojsko Królestwa Polskiego.
 

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................