Sposoby poszukiwania pracy

Sposoby poszukiwania pracy

Rozdział pochodzi z poradnika pt. Gdy szukasz pracy...


 

   Wiele osób poszukujących pracy mówi: "Skąd mam wiedzieć, gdzie są wolne stanowiska pracy, które by mi odpowiadały? Jak mam dowiedzieć się, kto jest upoważniony do tego, aby mnie przyjąć do pracy? Jak mogę dostać się do tej osoby, żeby porozmawiać? Jak mam ją przekonać, że powinna mnie zatrudnić?" Ten rozdział pomoże Ci uporządkować swoją wiedzę na temat różnych sposobów docierania do informacji o wolnych miejscach pracy i do osób, które decydują o zatrudnieniu. Najskuteczniejsze sposoby docierania do wolnych miejsc pracy opierają się, jak już wiemy, na bezpośrednich kontaktach. Po raz kolejny potwierdza się waga i użyteczność naszych społecznych umiejętności. Przemyślenie swoich relacji z innymi ludźmi, wyciągnięcie wniosków i ewentualne wprowadzenie zmian do swojego sposobu zachowania może również i na tym etapie w znaczący sposób zwiększyć Twoją skuteczność. Chęć i umiejętność nawiązywania i podtrzymywania kontaktów z różnymi ludźmi pozwala na łatwiejsze docieranie do informacji o wolnych miejscach pracy i o oczekiwaniach potencjalnych pracodawców, pozwala także, jeśli dojdzie już do rozmowy z pracodawcą, na budowanie relacji w kategoriach wspólnego interesu. Gdy zastanawiamy się, pisząc CV i list motywacyjny, co możemy zaoferować pracodawcy, nie wystarczy, niestety, dysponować tylko uporządkowaną wiedzą o sobie. Drugi równie ważny obszar wiedzy  – to zdobyte przez nas informacje, gdzie pracodawców, którzy mogliby być zainteresowani naszą ofertą, należy szukać oraz jakie oni mają potrzeby, oczekiwania związane z zatrudnianymi pracownikami.

1. SIEĆ ZNAJOMYCH

 

     Od tego ilu i jakich ludzi znasz, zależy jak szybko znajdziesz pracę. Jeśli ktoś:

• siedzi w domu i rzadko się spotyka z ludźmi,
• zna wiele osób, lecz stale ich kontaktom towarzyszą konflikty,
• nie jest dobrym słuchaczem,
• jest mało asertywny,

to znalezienie pracy może być naprawdę trudne. Dlaczego? Bo o większości ofert pracy, jak pokazuje praktyka, dowiadujemy się właśnie przez znajomych i ich znajomych. Im więcej osób będzie wiedziało o tym, że szukasz pracy, tym większe szanse, że informacja o wolnym miejscu pracy dotrze do Ciebie. Jak to działa? Pomyśl, jak rozchodzą się plotki. Docierają wszędzie, i to bardzo szybko, przez sieć znających się ludzi. Ten sam mechanizm możesz wykorzystać do przekazania informacji, że poszukujesz pracy. Dzięki znajomościom i powiązaniom między ludźmi informacja ta może dotrzeć właśnie do tego, kto wie o odpowiedniej dla Ciebie ofercie. Co powoduje, że jakaś osoba podejmie wysiłek i zawiadomi Cię o ofercie pracy? Powody mogą być różne, ale często ludzie myślą tak: "Człowiek, który powiedział mi, że jego kolega szuka pracy – to sympatyczny człowiek. Pewnie jego kolega też. Powiadomię go o tej ofercie. Przecież ja też mogę stracić pracę, wtedy może i mnie ktoś pomoże".
    W Polsce szukanie pracy przez sieć znajomych nie jest szczególnie rozpowszechnione w przeciwieństwie np. do takich krajów, jak Kanada, gdzie przez sieć znajomych szuka się nie tylko pracy, ale także używanych samochodów, mieszkań do wynajęcia i wielu innych rzeczy. Szukanie pracy poprzez sieć znajomych jest więc jak rozchodzenie się plotki, tylko w dobrym celu. Jednak żeby ten dobry cel –  pomoc w znalezieniu pracy – był rzeczywiście realizowany, Ty musisz dbać o dobre kontakty z ludźmi. To od Ciebie tak naprawdę zależy, co znajomi zrobią z Twoją prośbą o pomoc w szukaniu pracy. Jeśli ludzie lubią Cię i wiedzą, że można na Tobie polegać, to zadadzą sobie trud, żeby zadzwonić i poinformować, że gdzieś jest praca, której poszukujesz. Czasami jest to praca w tej samej firmie, w której oni pracują, czasami zdarza się, że szef sam zwraca się z prośbą do swoich pracowników o polecenie kogoś odpowiedniego do danej pracy. Dla pracodawców poszukiwanie pracowników w ten sposób jest często opłacalne. Nie muszą ponosić kosztów związanych z publikowaniem ogłoszeń z ofertami pracy i całym procesem rekrutacji. Osoba polecona przez pracownika, którego pracodawca zna i ceni, wydaje się wiarygodna. Ludzie polecając kogoś zwykle czują się współodpowiedzialni za jego przyszłe zachowanie, stąd pewna ostrożność, wynikająca z ryzyka, że jeśli polecona osoba się nie sprawdzi, to pracodawca będzie też w pewnym stopniu obwiniał tego, kto polecił mu niewłaściwą osobę. Ludzie polecają więc tylko takie osoby, które uważają za godne zaufania. Problem sprowadza się jednak do tego, czy masz takich znajomych, którzy uważają Ciebie za osobę godną polecenia i którzy sami są cenieni przez swoich pracodawców. Niestety, o tym, czy mamy takich znajomych, decyduje w zasadzie całe nasze życie: jak dobieraliśmy sobie przyjaciół w szkole, jak spędzaliśmy czas wolny, gdzie pracowaliśmy i na ile staraliśmy się w swoim życiu dbać o dobre stosunki z ludźmi, być dla nich użytecznymi partnerami w różnych sytuacjach.

 
Poszukiwanie pracy przez sieć znajomych nie ma nic wspólnego z upokarzającym żebraniem o pomoc. To budowanie dobrych relacji z ludźmi oraz zbieranie i rozpowszechnianie przy ich pomocy informacji. W rewanżu my także pomagamy im tam, gdzie możemy. Podstawową zasadą życia społecznego jest bowiem zasada wzajemności, zwięźle wyrażana w powiedzeniu Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie. Pierwszą więc rzeczą, jaką powinniśmy zrobić szukając informacji o wolnych miejscach pracy, to powiedzieć wszystkim, których znamy, że szukamy pracy i jakie umiejętności możemy zaoferować. Szukanie pracy przez sieć znajomych jest najskuteczniejszym sposobem szukania pracy. Jest to przekonanie powszechne. Wielu tych, którzy pracy nie mogą znaleźć, obraża się na ten stan rzeczy mówiąc: "Jak mogę znaleźć pracę, jeśli dostaje się ją tylko po znajomości." Tak, to prawda. Im więcej mamy znajomych, którzy pracują w różnych miejscach, i w im lepszych stosunkach z nimi jesteśmy, tym mamy większe szanse znalezienia pracy. W ujęciu, które tu zaproponowano, znalezienie pracy poprzez znajomości jest efektem naszych starań i umiejętności, jest po prostu jednym ze skutecznych sposobów poszukiwania pracy, a nie czymś, co jest naganne moralnie i powinno wywoływać protest.

2. INNE SPOSOBY

     Inne sprawdzone sposoby docierania do informacji o wolnych miejscach pracy to:

• analizowanie ogłoszeń w prasie (Gazeta Wyborcza, Rzeczpospolita, gazety lokalne),
• szukanie ofert pracy poprzez Internet,
• korzystanie z usług powiatowych urzędów pracy,
• kontakt z agencjami pośrednictwa pracy, które zajmują się doradztwem personalnym,
• wysyłanie życiorysu zawodowego do wszystkich interesujących nas pracodawców w oczekiwaniu, że jeśli nie teraz, to za jakiś czas będą oni dysponowali wolnym miejscem pracy odpowiednim dla nas i że wtedy skontaktują się z nami.

    Niestety, jeśli o wolnym miejscu pracy dowiadujemy się w ten sposób, musimy zwykle liczyć się z tym, że informacja ta dotarła też do wielu innych kandydatów. W związku z tym musimy dobrze przygotować się do podjęcia tego wyzwania. Pod drzwiami pracodawcy możemy spotkać tłumy, jednak nie powinno nas to przerażać. Wielu bowiem innych kandydatów pewnie nie zrobiło tego, co my, tzn. nie przygotowało się do zdobycia tej pracy, nie włożyło ogromnego wysiłku w rozpoznanie swoich atutów, nie zdobyło wszystkich możliwych informacji o firmie, o jej historii, osiągnięciach, ludziach, którzy w niej pracują. My, w odróżnieniu od nich, przeczytaliśmy wszelkie materiały informacyjne o firmie, sprawdziliśmy jej stronę internetową, wykorzystaliśmy wszelkie możliwe kontakty, żeby zgromadzić jak najwięcej informacji potrzebnych do wykazania, jak bardzo jesteśmy zainteresowani i przygotowani do podjęcia pracy w firmie.
 

 
3. ROZMOWA Z PRACODAWCĄ

   Osobisty kontakt z pracodawcą daje największą szansę przekonania go, że możemy stać się przydatnym pracownikiem w jego firmie. Bezpośrednia rozmowa z osobą decydującą o zatrudnieniu może stać się możliwa:

• dzięki sieci naszych osobistych kontaktów,
• po wysłaniu przez nas CV w odpowiedzi na ofertę pracy znalezioną w prasie, Internecie, na różnych tablicach ogłoszeniowych,
• w efekcie skierowania przez powiatowy urząd pracy lub prywatną agencję,
• w trakcie różnego rodzaju spotkań z pracodawcami, organizowanymi np. przez uczelnie czy urzędy pracy.

    Jak już wiele razy zaznaczono, do rozmowy z pracodawcą trzeba bardzo starannie się przygotować. Należy przeczytać wszystko, co ukazało się drukiem na temat firmy (można o to prosić w dziale personalnym, dziale kadr, u rzecznika prasowego firmy, jeśli jest, przestudiować w bibliotece gazety lokalne i sprawdzić, czy ukazały się jakieś artykuły o firmie, warto też poszukać informacji w Internecie). Trzeba też wykorzystać wszystkie swoje kontakty, porozmawiać z każdym, kto cokolwiek może powiedzieć o działalności firmy. Dlaczego to robimy? Po pierwsze, dzięki temu upewnimy się, czy rzeczywiście tak bardzo nam zależy na dostaniu tej określonej pracy. Po drugie, pracodawcy na podstawie Twojej mrówczej pracy włożonej w przygotowanie się do rozmowy, zaangażowania i entuzjazmu wnioskują, że również te same cechy będziesz prezentował po zatrudnieniu. A właśnie tacy pracownicy sprzyjają budowie silnej pozycji firmy na rynku.
 

 
W trakcie rozmowy z pracodawcą znowu bardzo ważne okazują się nasze umiejętności społeczne. Szczególnie ważna staje się w tym momencie praca, jaką wykonaliśmy, żeby zmienić swoje nastawienie do ludzi na bardziej pozytywne. Chodzi tu szczególnie o wcześniejsze rozprawienie się ze swoimi negatywnymi emocjami: gniewem, rozżaleniem, złością, poczuciem frustracji (przypomnij sobie wnioski z ćwiczeń). Bardzo ważne jest też zrozumienie, że w rzeczywistości relacja: osoba poszukująca pracy – pracodawca jest to relacja, którą warto traktować w kategoriach wspólnego interesu. Dla niektórych osób może to być trudne.

3.1. WSPÓLNY INTERES

    Najlepiej zacząć od zastanowienia się, w jakim sensie jesteśmy osobą zależną od pracodawcy. Ludzie zależni poszukując pracy myślą, że to, czy zostaną zatrudnieni, zależy tylko i wyłącznie od dobrej woli pracodawcy. "Jeśli pracodawca będzie dobry dla mnie, przejmie się moimi problemami, to mnie zatrudni" – tak myślą osoby zależne, dlatego w rozmowie z pracodawcą mówią dużo o swojej trudnej sytuacji, problemach rodzinnych, braku pomocy od innych. Ludzie niezależni uważają, że wszystko mogą osiągnąć sami, dlatego w rozmowie z pracodawcą szczegółowo opowiadają o swoich osiągnięciach, nakreślają swoje wizje, plany. Są skoncentrowani na mówieniu o sobie, nie starają się wsłuchiwać w potrzeby drugiej strony. Nie widzą powodu, dla którego mieliby się do czegoś dostosowywać. "Albo mnie pracodawca zaakceptuje takim, jaki jestem, albo nie ma o czym rozmawiać" – tak myślą osoby niezależne. Osoby nastawione na współpracę starają się łączyć własne wysiłki z interesem i możliwościami pracodawcy. Myślą w kategoriach wspólnego interesu. Rynek pracy jest najbardziej łaskawy dla tych ostatnich.
   Życie z natury odznacza się współzależnością interesów. Próby osiągania sukcesów za pomocą zależności czy niezależności są jak gra w golfa przy użyciu kija do hokeja. W obu przypadkach narzędzie nie pasuje do realiów. Nastawienie na współpracę jest podejściem bardziej pasującym do rzeczywistości. Polegam na sobie i wierzę, że potrafię wykonać pewne rzeczy, ale zdaję sobie także sprawę z tego, że od innych też coś zależy, że w pewnych warunkach ich działania mogą nam pomóc lub przeszkodzić w realizacji naszych celów. Osoby nastawione na współpracę znają swoją wartość, ale dostrzegają także wartość innych, choć same uważają się za osoby twórcze, pomysłowe, starają się też uczyć od innych, korzystać z ich doświadczeń i pomysłów. Osoby nastawione na współpracę starają się jasno określać, czym same dysponują, co potrafią, jakie mają możliwości, ale jednocześnie są nastawione na korzystanie z potencjału innych. Nastawienie na współpracę jest wyborem, którego mogą dokonać tylko jednostki niezależne. Ludzie zależni tego nie potrafią. Nie mają wystarczającej siły charakteru, aby to zrobić, ponieważ nie rozumieją, że sami mają kontrolę nad swoim życiem i nie opanowali sztuki władzy nad sobą. Słabo rozumiana idea współdziałania z kolei ma dla wielu ludzi posmak zależności, dlatego na rynku pracy często spotykamy postawy nadmiernego skoncentrowania się na sobie i swoich osiągnięciach, co powoduje, że takie osoby niechętnie są zatrudniane z obawy, że nie będą chciały identyfikować się z interesem firmy. Myślenie w kategoriach niezależności nie pasuje do współczesnego rynku pracy. Niezależni ludzie mogą być dobrymi samodzielnymi twórcami, ale nie będą dobrymi pracownikami w firmie, która działa jak sieć naczyń połączonych i gdzie pracownicy muszą stanowić zespół.
   Osoba zależna w trakcie rozmowy z pracodawcą myśli w kategoriach ty: "Gdybyś ty był dobry, to dałbyś mi tę pracę, bo ja jej bardzo potrzebuję. Potrzebuję pieniędzy na utrzymanie siebie, swojej rodziny, więc bądź dobry i daj mi dużą pensję". Osoba niezależna w trakcie rozmowy z pracodawcą myśli w kategoriach ja: "Mam określone kwalifikacje, zdobyłem je własnym wysiłkiem. W życiu chcę osiągnąć swoje cele, więc ta praca mi się należy". Potrzeby, oczekiwania, sposób myślenia pracodawcy są nieważne. Pełna koncentracja na swoich racjach. Osoba nastawiona na współpracę myśli w kategoriach my. Interes pracodawcy – to wydajna, efektywna praca, zwiększająca zysk firmy. Mój interes – to otrzymanie możliwości wykonywania tej pracy i pensji, która się z tym wiąże. Muszę więc wykazać, że moje umiejętności i kwalifikacje przyniosą firmie zysk, a wtedy obie strony zrealizują swój interes.
   Myślenie w kategoriach wspólnego interesu stosunkowo rzadko towarzyszy szukaniu pracy, stąd często pracodawcy narzekają, że trudno znaleźć dobrego pracownika, a osoby poszukujące pracy skarżą się na wygórowane oczekiwania pracodawców. Przyjęcie orientacji typu wspólny interes ułatwia porozumienie i powoduje, że osobiste zgłaszanie się do pracodawców i bezpośrednie rozmowy mogą być bardzo skutecznym sposobem poszukiwania pracy.

3.2. KŁOPOTLIWE PYTANIA

    Rozmowa osoby poszukującej pracy z pracodawcą służy obu stronom – pracodawca stara się odkryć, czy warto Cię zatrudnić, natomiast Ty wykorzystujesz każdy moment, żeby przekonać go, że nie popełni błędu, jeśli zdecyduje się to zrobić. Za dziesiątkami pytań zadawanych przez pracodawcę kryją się zwykle tak naprawdę cztery pytania podstawowe: dlaczego chcesz pracować w tej firmie, w jaki sposób możesz być przydatny, jaką jesteś osobą, ile będziesz kosztował.

     1. Dlaczego chcesz pracować w tej firmie? Oczekiwana przez większość pracodawców odpowiedź mogłaby brzmieć przykładowo tak: Interesują mnie firmy, które ............... (wymieniamy atuty firmy). Zadania, jakie wykonywałbym pracując jako ............... (nazwa stanowiska), są zgodne z moimi zainteresowaniami i kwalifikacjami ............... (kilka przykładów świadczących, że rzeczywiście praca w takiej firmie i na takim stanowisku jest naturalnym krokiem w rozwoju Twoich zainteresowań i możliwości). Myślę, że pracując na tym stanowisku mógłbym ............... (na podstawie zdobytych informacji na temat możliwości rozwoju firmy wskazanie pewnych propozycji sprzedaży rozwiązań), np. Mam doświadczenie w pracy z ludźmi, którzy ............... Aby zwiększyć sprzedaż, mógłbym zaproponować ............... albo Przyjechałam szukać pracy z innej miejscowości, nie znam tu nikogo, więc mogę pracować też w soboty albo Zależy mi na tej pracy, więc dodatkowo w ramach moich obowiązków mogę też ................

     2. W jaki sposób możesz być przydatny firmie? Oczekiwana przez wielu pracodawców odpowiedź mogłaby brzmieć następująco: Zatrudnienie mnie pozwoli ............... (na podstawie przeprowadzonych przez Ciebie badań i ustalonych na ich podstawie potrzeb, celów i problemów firmy pokazujesz, w jaki sposób możesz przyczynić się do ich rozwiązania) zarobić lub oszczędzić firmie jakieś pieniądze albo zaoszczędzić czas potrzebny na ..............., albo zwiększyć możliwość konkurowania firmy z innymi w jakiejś dziedzinie, albo polepszyć warunki pracy innych pracowników itd. Pamiętaj jednak –sprzedaż rozwiązań i prowadzenie rozmowy w kategoriach wspólnego interesu są bardzo skutecznymi sposobami starania się o pracę pod warunkiem, że naprawdę dobrze przygotowaliśmy się i trafnie postrzegamy interesy firmy. Jeśli nie przeprowadziłeś badań i konsultacji z ludźmi, którzy dobrze znają realia firmy, wywołasz zdziwienie i z pewnością zostaniesz odrzucony.

     3. Jaką jesteś osobą, czy potrafisz współpracować z innymi? Konieczności pracowania nad swoimi umiejętnościami społecznymi poświęcono w tym poradniku już wiele miejsca. Można by tylko po raz kolejny powtórzyć podane wcześniej wskazówki. Tak naprawdę pracodawcy zadający powyższe pytanie mogą wziąć pod uwagę wszystko: nasz wygląd zewnętrzny, to, co mówimy w trakcie rozmowy, a także to, co wydaje im się, że myślimy i czujemy rozmawiając z nimi. Z pewnością wielu pracodawców chce przede wszystkim się upewnić, że nie jesteś osobą:

• nieuczciwą,
• nieodpowiedzialną,
• arogancką,
• niezdyscyplinowaną,
• wiecznie niezadowoloną,
• leniwą,
• sfrustrowaną, niezrównoważoną emocjonalnie.

    4. Ile będziesz kosztował? Rozmowy o wynagrodzeniu zawsze warto prowadzić na samym końcu. To oczywiste, że zawsze będzie istniał konflikt interesów w tym zakresie: pracodawca stara się nie płacić więcej niż musi, osoba starająca się o pracę chce otrzymać możliwie wysokie wynagrodzenie. Najlepszą strategią, jak pamiętamy z ćwiczenia Konflikt interesów, jest nastawić się na współpracę, dlatego o płacy warto rozmawiać dopiero wtedy, gdy wykorzystaliśmy wszystkie możliwości pozwalające wykazać naszą dużą przydatność. Może się okazać, że zaprezentowane przez nas umiejętności oraz przedstawione propozycje wydadzą się pracodawcy na tyle interesujące, że uzna on, iż będzie mu się opłacało zapłacić Ci więcej, niż wcześniej planował.

Przykłady pytań często zadawanych przez pracodawców

Dlaczego Pan(Pani) stara się o tę pracę?
Co Pan(Pani) wie o tej pracy i o naszej firmie?
Jak Pan(Pani) sądzi, dlaczego powinienem Pana(Panią) zatrudnić?
Jak Pan(Pani) sobie wyobraża swoje obowiązki w związku z pracą na tym stanowisku?
Czy wykonywał(a) już Pan(Pani) wcześniej tego rodzaju pracę?
Jak Pana(Pani) wykształcenie (doświadczenie) ma się do tej pracy?
Jakie osiągnięcia sprawiły Panu(Pani) najwięcej satysfakcji?
Co uważa Pan(Pani) za swój największy błąd?
Dlaczego przestał Pan(Pani) pracować w poprzednim miejscu?
Jak układały się Pana(Pani) stosunki z szefem i współpracownikami?
Dlaczego tak długo pozostawał Pan(Pani) bez pracy?
Z czego wynikają przerwy w Pana(Pani) dotychczasowej pracy zawodowej?
Czy nie sądzi Pan(Pani), że ta praca może być krokiem wstecz w Pana(Pani) karierze zawodowej?
Jakie ma Pan(Pani) plany zawodowe w perspektywie następnych 10 lat?
Jakie były Pana(Pani) zarobki w poprzedniej pracy?
Proszę opowiedzieć coś o sobie.
Proszę opowiedzieć o swoich zainteresowaniach.
Proszę opowiedzieć o swoich zaletach.
Proszę opowiedzieć o swoich wadach, słabych stronach.

   Jak widzisz pytania zadawane przez pracodawców mogą brzmieć różnie, zawsze jednak można je sprowadzić do jednego z czterech głównych opisanych na początku.